Uit de eindeloze discussie blijven

Door: Mineke op 31 mei 2022

Verzand jij steeds over de kleinste dingen in eindeloze discussies met je kinderen, kost het uren om het eens te worden binnen het gezin en moet jij regelmatig boos worden om iedereen in beweging te krijgen? En heb je daar dan vaak achteraf spijt van?

Zo was het bij mij ook. En is het soms nog steeds, want een 100% oplossing is hier niet voor. We blijven immers allemaal mensen. Maar inmiddels heb ik wel een manier gevonden waardoor de kinderen wel hun inbreng kunnen hebben, maar het geen pittige discussies meer worden. Ik ben veel minder tijd kwijt om dingen gedaan te krijgen. En de rest van het gezin werkt veel sneller en makkelijker mee.

Hierdoor ontstaat veel meer rust in huis, is iedereen meer ontspannen (wat ook weer scheelt in de onderlinge ruzies) en hebben we veel meer lol samen. Ook hebben de kinderen het gevoel dat ze waardevol bij kunnen dragen en hebben hier zichtbaar plezier in, zijn trots op wat ze doen, ieder op zijn eigen niveau. Dit is belangrijk voor alle kinderen, maar in het bijzonder voor hoogbegaafde kinderen.

Bij alle kinderen zijn het eerst de ouders die de volledige controle hebben en naar mate het kind ouder wordt, zal de behoefte aan autonomie toenemen. Bij hoogbegaafde kinderen blijkt deze hang naar autonomie groter te zijn dan bij andere kinderen. Ook verloopt de groei van de autonomie sneller.

Daar waar de puberteit meestal het punt is waarop ouders en kinderen opnieuw een balans moeten vinden tussen zelfstandigheid en eigen keuzes maken, ligt dit punt bij hoogbegaafde kinderen vaak al bij 6-, 7- en 8- jarigen.

De vaak kritische ingesteldheid van hoogbegaafde kinderen draagt nog eens extra bij aan de uitdaging van omgaan met deze autonomie. Want meer dan eens stellen zij een regel ter discussie of geven weerstand om zomaar mee te gaan in iets waar zij het niet mee eens zijn.

Wanneer het kind het gevoel heeft onvoldoende zelf invloed te hebben en keuzes te kunnen maken, zal het een manier gaan zoeken dit toch te doen. Al dan niet op een onwenselijk onderwerp of een negatieve manier.

Als het als ouder lukt je kind voldoende ruimte te geven en het gevoel van gedeelde macht te creëren, zal je merken dat het een stuk makkelijker gaat.

Mijn meest gebruikte tool hiervoor komt uit de opvoedmethode Positive Discipline en heet “Beperkte keuzes”. Hiermee biedt jij je kind 2 keuze opties, waardoor je in kleine stappen gedeelde macht oefent.

Toen ik voor het eerst kennis maakte met deze tool had ik nog wel wat twijfels. Want er is nou eenmaal niet altijd iets te kiezen. En soms moeten ze ook gewoon luisteren toch? Inmiddels zie ik in bijna alles een keuze. En zie ik het niet, dan zoek ik er naar tot ik het wel vind. Tot nu toe is dat altijd nog gelukt.

De 5 stappen van beperkte keuzes

• Biedt een keuze aan met 2 opties. Bijvoorbeeld: “wil je een groene of een rode appel?”
• Wanneer je kind aangeeft niet te willen kiezen of weigert, geef dan aan dat dit niet bij de keuzes hoort. Bijvoorbeeld: “dat je geen appel wilt, hoort niet bij de keuzes.”
• Benoem nogmaals de keuzes. Bijvoorbeeld: “je kan kiezen tussen een groene of een rode appel.”

Wanneer je kind dan nog geen keuze wil maken, kan het helpen om te bekrachtigen dat jullie gedeelde macht hebben. Dat doe je door stap 4.

• Geef aan dat de keuze aan je kind is. Hiermee leg je de verantwoordelijkheid bij je kind en spreek je de behoefte aan autonomie aan. Bijvoorbeeld: “het is jouw keuze, jij beslist!”
• Hou je mond, bijt op je tong, doe wat er nodig is, maar gebruik niet meer woorden. Elk woord wat jij nu zegt, kan je kind gebruiken om weg te komen bij het maken van de keuze. Dus wacht geduldig af tot je kind kiest.

Het is goed om makkelijk te beginnen. Gruwelt je kind van appels, kies dan iets waarmee je meer kans op succes hebt, om het vervolgens op te bouwen naar meer lastige situaties. In welk tempo je opbouwt pas je aan jullie persoonlijk situatie aan. En merk je dat het met moeilijke situaties toch tegen valt, kan je altijd weer terug naar makkelijkere vragen.

Om je alvast een beetje op weg te helpen nog wat voorbeelden van veel voorkomende situaties:

• Wil je voor of na het eten je huiswerk maken?
• Wil je het hoestdrankje met het maatbekertje of op een lepel?
• Wil je voor of na het Jeugdjournaal douchen?
• Wil je eerst je tanden poetsen of eerst je pyjama aan doen?
• Wil je bij het oversteken mijn hand vasthouden of zal ik jouw hand vasthouden?
• Wil je eerst je schooltas inpakken of eerst je jas aandoen?

In het begin zal je kind misschien wat onzeker reageren. “Ik weet het niet” of  “ik kan niet kiezen” zijn opmerkingen die veel ouders krijgen als ze beginnen met het inzetten van deze tool. En dat klopt ook, want als je kind dit nog nooit gedaan heeft, dan is het ook heel lastig. Het zal zich onzeker voelen in het maken van de keuze. Misschien voelt het ook wel jouw onzekerheid, want wat jij (onbewust) uitstraalt, pikken ze altijd feilloos op. Als het nooit of weinig gevraagd is naar een mening zal het twijfelen of je wel echt een antwoord wilt en daar naar wilt handelen.

Dit zijn allemaal dingen die erbij horen.  Net als dat jij het nodig hebt om dit te oefenen, heeft je kind het ook nodig om te oefenen. En als jouw vertrouwen groeit, zal ook het vertrouwen van je kind groeien. Speel ermee, oefen en heb er plezier in!

Lees verder: