Waarom je kind ‘nee’ zegt en hoe vragen stellen de weg naar ‘ja’ kan zijn

Door: Mineke op 30 oktober 2024

Als ouder wil je dat jouw kind verantwoordelijkheid leert nemen, oplossingen bedenkt, en zich prettig voelt bij zijn of haar eigen keuzes. Maar vaak is het verleidelijk om te vervallen in directe opdrachten. We zeggen bijvoorbeeld “doe je jas aan” of “maak je huiswerk af.” Op deze manier krijgen kinderen weinig ruimte om actief mee te denken, wat hun motivatie om zelfstandig te handelen.

Een krachtige tool die helpt om je kind wel in beweging te krijgen, is het stellen van vragen. Door vragen te stellen, geef je jouw kind de kans om zelf oplossingen te bedenken, waardoor het verantwoordelijkheidsgevoel en de commitment wordt vergroot. In deze blogpost deel ik enkele effectieve manieren om vragen in te zetten in de opvoeding en de impact daarvan.

Het verschil tussen herinneringsvragen en converserende vragen

Het stellen van vragen kan op verschillende manieren worden toegepast. Een herinneringsvraag helpt je kind iets te bedenken dat het eigenlijk al weet, zoals “Wat heb je nodig om het niet koud te krijgen buiten?” Dit soort vragen stimuleert de eigen kennis van je kind, zonder dat jij direct een opdracht geeft.

Converserende vragen zijn vaak open vragen en gaan een stap verder. Ze nodigen je kind uit om echt na te denken en betrokken te worden. Stel bijvoorbeeld: “Hoe zou jij willen dat de ochtendroutine verloopt?” In plaats van jouw regels op te leggen, geef je je kind de ruimte om mee te denken en verantwoordelijkheid te nemen in de planning van de dag. Deze vragen leiden vaak tot diepere gesprekken en versterken de band tussen ouder en kind.

Herinneringsvragen gebruik je het best op het moment zelf. Converserende vragen stel je op een neutraal moment, waardoor je je kind de ruimte geeft om zij/haar mening te delen op een passend moment (en niet in “het heetst van de strijd”)

Het risico van vragen stellen waar je het antwoord niet op wilt weten

Een vraag stellen betekent dat je openstaat voor een antwoord. Als je een vraag stelt, maar eigenlijk geen zin hebt om naar het antwoord te luisteren, kan je de vraag beter helemaal niet stellen. Kinderen voelen het meteen wanneer hun inbreng niet echt op prijs wordt gesteld. Hierdoor kunnen ze het gevoel krijgen dat hun mening er niet toe doet, wat uiteindelijk hun motivatie om actief mee te denken verkleint. Bij een volgende vraag, waarop je wel echt geïnteresseerd bent in hun antwoord, zullen ze dan sneller afhaken; want de vorige keer nam je hen ook niet serieus, dus waarom de moeite doen.

Als ouder is het daarom belangrijk om bewust te kiezen tussen het stellen van een vraag en het geven van een duidelijke opdracht. Vraag jezelf af: “Wil ik echt weten wat mijn kind denkt, of wil ik liever dat hij of zij gewoon doet wat ik vraag?” Door hierin helder te zijn, voelt je kind zich gewaardeerd en serieus genomen. En het scheelt jou veel tijd op momenten waarop jij beslist.

Zelfreflectie en het nemen van eigen verantwoordelijkheid

Een krachtige manier om kinderen betrokken te maken bij het dagelijks proces, is door hen zelf te laten reflecteren en meedenken over wat werkt. In plaats van te zeggen “maak nu je huiswerk,” vraag: “Wat is je plan voor je huiswerk?” of “Wanneer denk je dat je het af hebt?” Dit moedigt ze aan om hun eigen planning te maken, wat hun zelfstandigheid en eigenwaarde vergroot. Ook zullen ze een groter verantwoordelijkheidsgevoel tonen naar het uitvoeren van hun eigen plan.

Maak van vragen stellen jouw nieuwe routine

Het stellen van vragen kan in het begin onwennig voelen. Net als bij elke nieuwe vaardigheid is het oefenen de sleutel. Schrijf eens wat veelgebruikte zinnen op die je vaak als opdracht geeft, en probeer deze om te zetten in vragen. Bijvoorbeeld:

– “Ga je huiswerk maken!” wordt “Wat is je plan voor je huiswerk?”

– “Trek je pyjama aan!” wordt “Wat kun je doen nu je naar bed gaat?”

– “Vergeet je jas niet” wordt “Wat heb je nodig om niet koud te krijgen buiten?”

Door deze omslag te maken, geef je jouw kind de ruimte om zelf na te denken en beslissingen te nemen. Het helpt om vragen voor jezelf voor te bereiden, zodat je een paar belangrijke vragen paraat hebt.

Samengevat: vragen stellen zorgt voor meer samenwerking

Vragen stellen in plaats van opdrachten geven, helpt je om je kind meer verantwoordelijkheid en eigenaarschap te geven in de dagelijkse routines. Door met een open houding te luisteren naar de antwoorden, toon je respect voor hun inbreng en versterk je hun motivatie om samen te werken.

Maak van het stellen van vragen een gewoonte in je communicatie. Zo leer je je kind niet alleen om problemen zelfstandig op te lossen, maar leg je ook de basis voor een relatie waarin ruimte is voor begrip, vertrouwen en samenwerking. Deze aanpak helpt ouders om rust en verbondenheid te creëren binnen het gezin, terwijl kinderen op een natuurlijke manier leren om zelfstandig en zelfverzekerd te handelen.

Disclaimer 😉

Niet alleen voor jou is dit een nieuw te leren vaardigheid. Ook voor je kind vraagt dit oefening. Verwacht dus niet direct een antwoord! Zeker niet het juiste antwoord. En ook de actieve handeling zal soms even op zich laten wachten. Heb geduld! Weet dat er zich bij elke vraag die jij stelt nieuwe, sterkere patronen vormen in het brein. Waardoor je na verloop van tijd zal zien dat het makkelijker en sneller gaat. Zowel bij jou als bij je kind!

Lees verder: