Van uitstellen naar aanpakken: Taakinitiatie voor hoogbegaafde kinderen

Door: Mineke op 17 december 2024

Executieve functies zijn de hogere controledenkfuncties in ons brein die ons in staat stellen om te plannen, organiseren, prioriteiten te stellen en flexibel om te gaan met veranderingen. Ook helpen ze ons om te gaan met emoties, uitdagingen aan te gaan en te reflecteren op ons eigen gedrag. Ze zijn essentieel voor alles wat we doen in het dagelijks leven.

In deze blog gaan we in op de executieve functie Taakinitiatie en wat jij als ouder kan doen om je kind te ondersteunen deze functie te trainen, zodat je kind makkelijker aan taken begint, zelfs als die als saai of vervelend is.

Wat is Taakinitiatie?

Taakinitiatie is het vermogen om direct aan een taak te beginnen, ongeacht hoe moeilijk, stom of saai deze lijkt. Het is ook weten wat je kan doen om er toch aan te beginnen als het moeilijk is.

Taakinitiatie kan voor hoogbegaafde kinderen uitdagend zijn. Want ze hebben het heel vaak niet nodig om snel te beginnen. Ook als ze uitstellen lukt het nog wel om op tijd hun schoolwerk af te hebben. Daarnaast is het extra lastig om aan saaie taken te beginnen. En die zijn er vaak in veelvoud voor ze. Daarmee wordt een groter beroep gedaan op hun Taakinitiatie.

Tips om Taakinitiatie te ondersteunen

Stel tijdsdruk in

Moedig kinderen aan om binnen een bepaalde tijd aan een taak te beginnen. Bijvoorbeeld: “Ik wil graag dat je binnen tien minuten opstaat en aan het uitpakken van je schooltas begint.” Dit helpt hen niet alleen om actie te ondernemen, want er is tijdsdruk. Het geeft jou ook de rust om er de komende tien minuten niet over “te zeuren”.

Het is wel heel belangrijk dat je in die tien minuten ook je mond houdt. Je verlegt de verantwoordelijkheid voor het beginnen naar je kind. Geef dan ook de volledige verantwoordelijkheid. Anders leer je je kind onbewust dat het normaal is dat je eerst heel veel zeurt en ze pas daarna hoeven te beginnen.

Geef complimenten voor beginnen

Waardeer het moment waarop een kind begint met een taak, hoe klein ook. Zeg bijvoorbeeld als je kind moeite heeft met huiswerk opstarten: “Wat goed dat je een begin gemaakt hebt door een pen te pakken!” Complimenten stimuleren om door te gaan.

Misschien ben jij niet opgegroeid met positieve bekrachtigingen, voel je je er ongemakkelijk bij of vind je dat het in “de echte wereld” ook niet zo gaat en is dit daardoor iets wat je lastig vind. Hou daarbij het doel voor ogen. Het doel is nu om taakinitiatie te versterken, waardoor je kind zelfvertrouwen kan opbouwen. Dan kan het “in de echte wereld” uiteindelijk beter functioneren omdat de basis sterker is. Ook zonder die complimenten. Maar nu nog niet. Nu is het nodig om te ondersteunen.

Maak het kleiner

Breek taken op in kleinere, beheersbare stappen. Vraag ze bijvoorbeeld alleen om hun potlood op te pakken of hun tas te pakken. Hierdoor voelt de taak minder overweldigend en vergemakkelijkt het de eerste stap.

Schiet je kind dan toch nog in de stress omdat het niet weet waar zijn boek, schrift, geodriehoek ligt. Breng dan de aandacht rustig terug naar de eerste stap. Bijvoorbeeld: “Wat vervelend dat je niet weet waar al die dingen liggen. Daar kan je later naar kijken. Nu ben je alleen op zoek naar je potlood.”

Gebruik reminders

Leg visuele reminders zoals post-its of voorwerpen neer die hen eraan herinneren welke taken nog gedaan moeten worden. Heb je met je kind afgesproken dat ze de hond uit zullen laten na schooltijd? Hang dan de riem aan de deurklik. Of leg een briefje neer met “Wat fijn dat je de hond uitlaat! Liefs mama” of  “Bedankt dat je mij uitlaat! Bobby”

Hou het duidelijk, vriendelijk en gericht op de taak. Zodat het een reminder is en je zoveel mogelijk vermijd weerstand te creëren. Want hoe meer weerstand, hoe groter de kans dat het niet lukt om de afgesproken taak uit te voeren.

Creëer routine

Routinekaarten kunnen helpen bij het organiseren van taken en het zichtbaar maken van wat er moet gebeuren. Dit maakt het eenvoudiger voor kinderen om te zien wat de volgende stap is. Ook vraagt het minder denkvermogen als taken routinematig zijn. Dus is je kind moe, dan is het makkelijker om iets te doen wat al routine is, dan iets te doen waar ze nog heel erg over na moeten denken.

Werk met een timer

Gebruik een timer om kinderen aan te moedigen om binnen een bepaalde tijd aan een taak te beginnen. Dit creëert een gevoel van urgentie en helpt hen om in beweging te komen. Let op! Het gaat bij het versterken van Taakinitiatie om een starttijd! Niet om wanneer een taak afgerond moet zijn.

Vergelijk met gisteren

Vergelijk jezelf met jezelf van gisteren! En niet met een ander! Door kinderen aan te moedigen  om hun vooruitgang te vergelijken met hun eerdere prestaties, in plaats van met die van anderen, leer je ze reflecteren. En je focust op hun groei. Dit helpt hen om hun eigen ontwikkeling te waarderen en voorkomt ongezonde competitie.

Taakinitiatie stimuleren door spellen

Als je gaat proberen Taakinitiatie, of elke andere Executieve functie, te versterken door te focussen op uitdagende, stressvolle taken, zoals huiswerk maken of hun kamer opruimen, dan ik het gegarandeerd gedoe. Je kan er ook voor kiezen om het op een leuke manier te doen. Bijvoorbeeld door spellen te spellen die een beroep doen op de executieve functie.

Voor Taakinitiatie zijn deze spellen geschikt:

• Magic Maze,
• Speedy Ants,
• IQ Love,
• 20 Second Showdown
• Dobble
• Gravity Maze
• Ligretto Groen/Rood/Blauw
• Vlotte Geesten
• Pictionary
• Spot-it
• SET
• Halli Galli
• Make ’n Break.

Conclusie

Taakinitiatie is een cruciale vaardigheid die kinderen helpt om zelfstandig aan de slag te gaan. Door het proces te vergemakkelijken en te ondersteunen met praktische tips en tools, kunnen we hen helpen deze functie te ontwikkelen. Vergeet niet: elke kleine stap telt en kan leiden tot grote vooruitgang! Zeker bij Taakinitiatie, want eenmaal over die eerste drempel, gaan ze vaak als een speer.

Lees verder: