Sommige kinderen lijken alles te doen om een vlekkeloos imago te behouden. Dit zijn de imagomanagers, die vooral bezig zijn met hoe anderen hen zien. Hoe kun je je kind helpen om minder bezig te zijn met wat anderen denken en meer voldoening te halen uit hun eigen inspanningen?
Kenmerken
Imagomanagers zijn vooral bezig met hoe anderen hen zien. Ze vermijden situaties waarin hun imago kan worden aangetast en proberen het beeld van perfectie koste wat kost in stand te houden. Ze kunnen zich uit situaties terugtrekken of valsspelen om kritiek te vermijden.
Imagomanagers verwachten niet alleen van zichzelf dat ze perfect zijn, maar ze willen vooral ook dat anderen hen perfect vinden. Ze zijn erg gefocust op het beeld dat anderen van hen hebben en proberen koste wat kost een ‘imago’ van perfectie en succes in stand te houden. Fouten, falen, imperfecties: anderen mogen dit niet zien.
Wanneer imagomanagers verwachten dat er een situatie ontstaat waarin ze niet aan het ‘perfecte beeld’ kunnen voldoen, dan zullen ze proberen om zich aan die situatie te onttrekken. Zodat ze in ieder geval kunnen vermijden dat ze falen.
Maar waar de risicomijder er voor kiest om iets helemaal niet te doen, zal de imagomanager eerder geneigd zijn de situatie zo te arrangeren dat ze kunnen denken (en zeggen), dat ze succesvol ‘hadden kunnen zijn’ als ze het ‘echt hadden geprobeerd of gewild’.
Tips voor ouders
- Leef sportief gedrag voor
Op het schoolplein herken je de imagomanager tijdens tikkertje. Dit zijn de kinderen die, als ze getikt worden, zeggen “maar ik wilde hem toch zijn”. Zo beschermen ze hun imago dat ze niet goed of snel genoeg waren. En willen ze het laten lijken of ze niet hun best deden of juist dit doel nastreefden. Het is belangrijk om hierin als ouder zelf te laten zien hoe je kan reageren in deze en vergelijkbare situaties. Door het voor te leven en door het uit te spreken.
- Help trots te zijn op inspanning
De imagomanager heeft de neiging te kijken naar resultaten en daar zijn imago aan te koppelen. Elke succesvolle prestatie geeft een boost. Maar is het resultaat minder, dan voelen ze dat ook zwaar (en uiten ze dat ook vaak groots). Het helpt om ze trots te laten zijn op de geleverde inspanning om zo een betere balans te krijgen in hoe ze zichzelf beoordelen. Niet alleen op de uitkomst, maar ook op het proces en de inspanning.
- Leer ze voldoening halen uit het proces
Deze kinderen zijn zo bezig met het imago dat ze soms vergeten hoe leuk iets is. Help ze aandacht te hebben voor hoe ze zich voelden tijdens de activiteit. Benoem wat jij zag en vraag hoe ze het zelf hebben ervaren. Bijvoorbeeld: “Ik zag je heel veel lachten. Het leek of je het heel leuk vond. Klopt dat?”. Zo worden ze zich meer bewust van het plezier en hun gevoel van binnen.
- Maak het eindproduct minder belangrijk
Maak zelf het eindproduct minder belangrijk. Vertelt je kind over een goed resultaat, sta daar dan kort bij stil en vraag door naar welke leuke dingen er nog meer gebeurde tijdens de activiteit. Bij een teamsport kan je ook vragen naar wat anderen deden wat maakte dat het fijn was.
Spotlight-effect: iedereen let op mij… Toch?
Hoogbegaafde kinderen kunnen zich vaak extra bewust zijn van wat anderen van hen denken. Het kan daarom helpen om hen uit te leggen wat het spotlight-effect is. Dit fenomeen beschrijft hoe we de neiging hebben te denken dat we voortdurend in de schijnwerpers staan en dat iedereen op ons let. In werkelijkheid is dit niet zo, want terwijl je kind zich zorgen maakt over een fout of een misser, zijn anderen vooral bezig met zichzelf.
Mensen overschatten vaak hoeveel aandacht anderen aan hen besteden. Als je bijvoorbeeld een fout maakt, blijf je er zelf soms lang over piekeren, terwijl anderen het allang zijn vergeten. Hetzelfde geldt voor onzekerheden over uiterlijk, zoals een slechte haar-dag of een opvallende puist. Waar je kind denkt dat iedereen dat ziet, zijn de meeste mensen te druk met hun eigen gedachten en onzekerheden om er überhaupt aandacht aan te besteden. Het inzicht dat iedereen in zijn eigen ‘spotlight’ leeft, kan een enorme opluchting zijn en je kind helpen om minder bezig te zijn met het imago in stand houden.
Conclusie
Het opvoeden van een imagomanager vraagt om geduld, inzicht en de juiste begeleiding. Deze kinderen zijn vaak zo gefocust op hoe anderen hen zien, dat ze zichzelf onder druk zetten om perfectie uit te stralen. Dit kan hen beletten om echt te genieten van activiteiten en trots te zijn op inspanning en groei.
Als ouder kun je hen helpen om de nadruk te verleggen van resultaten naar het proces. Door trots te zijn op hun inzet en aandacht te besteden aan hoe ze zich tijdens activiteiten voelen, leren ze voldoening te halen uit wat ze doen, in plaats van wie ze proberen te zijn. Het begrijpen van het spotlight-effect kan hen daarnaast helpen om zich minder zorgen te maken over wat anderen denken en meer in het moment te leven.