Ik ga niet

Door: Mineke op 25 september 2023

Toen de foto’s gemaakt werden voor het tijdschrift Mijn Geheim, was het toch wel heel spannend. Ondanks dat ik vooraf alles uitvoerig had uitgelegd en overlegd werd er geweigerd uit de auto te stappen.

Daar sta je dan. Met de fotograaf en een kind dat weigert uit de auto te komen. Dan gaat er van alles door mijn hoofd, want dit triggert iets bij mij. En hoe ga je daar dan mee om? Om even bij het begin te beginnen gaat er natuurlijk al iets aan vooraf.

De voorbereiding

Bespreken van het doel: de Why!

Waarom gaan we dit doen? Waarom is dit belangrijk?

Intrinsieke motivatie aanspreken is de beste manier om iemand in beweging te krijgen. Dus start met het uitleggen van de “Waarom”. Wat is het doel, het nut, het belang?

Wanneer dit bekend is, is de kans het grootst dat je kind zich hier aan wil verbinden en gemotiveerd zal zijn om te doen wat op dat moment nodig is. Daarbij kan het zijn dat het alleen belangrijk is voor jou als ouder. Het hoeft dus niet belangrijk te zijn voor je kind. Dan is de intrinsieke motivatie gericht op het helpen van jou als ouder en een waardevolle bijdrage te leveren.

Probeer dus kort en bondig uit te leggen waarom dit voor jou belangrijk is. Is je kind niet direct gemotiveerd? Ga dan niet door met proberen te overtuigen, maar laat het rusten. Het zaadje is wel geplant.

Pas op dat je hier niet met straffen gaat dreigen of beloningen in het vooruitzicht gaat stellen. Dan is het vermijden van straf of het krijgen van de beloning de (extrinsieke) motivatie. En dat is niet de motivatie die we aan willen spreken. Dit kan op korte termijn werken, maar op de lange termijn leer je ze liever dat (mee)werken vanuit intrinsieke motivatie iets is wat een fijn gevoel geeft.

Uitleggen!

Wie, wat, waar, wanneer, hoe, hoe laat, hoelang? Geef zoveel uitleg als nodig is. Soms zal dat heel veel zijn. Dan helpt het om details te geven en het visueel te maken. Internet is hierbij je grootste vriend. Bijna overal zijn wel foto’s of video’s van te vinden online.

Op andere momenten hebben ze geen behoefte aan uitleg. Dring het dan niet op, maar geef aan dat je beschikbaar bent voor vragen op een moment dat jou uit komt.

Het doel van uitleggen is zoveel mogelijk onzekere factoren weg halen. Dan zal er minder spanning zijn. Dit maakt het makkelijker voor je kind om mee te bewegen.

Overleggen!

Op welke dingen heeft je kind zelf invloed. Zoek naar de (beperkte) keuze. In dit geval had ik inspraak in de gekozen locatie. Die inspraak heb ik gedeeld (zullen we naar het bos of het park gaan?). De keuze van fijne kleding helpt hier ook altijd enorm, dus liet ik ze mee beslissen over wat er gedragen ging worden (wil je een lang of een korte broek aan?). En er bleken meerdere parkeeropties waarin ik inspraak heb gevraagd (wil je bij de hoofdingang parkeren, waar de fotograaf ook staat of bij de achteringang en dan naar de fotograaf lopen?).

Het gevoel van het hebben van autonomie is enorm belangrijk voor deze kinderen. Probeer altijd aan deze behoefte tegemoet te komen. Ook al is het met hele kleine dingen (zoals een parkeerplaats kiezen). Doe je dit niet, dan gaat die behoefte op een ander moment naar boven komen. Vaak op een minder prettig manier.

Op locatie

Erken de gevoelens van je kind

“Je hebt totaal geen zin, dat snap ik. Natuurlijk ga jij veel liever voetballen met vrienden”

Ga hier zo uitgebreid als nodig in mee. Ook al vind je het overdreven, onzin of gezeur. Wanneer je dit nu niet doet, kom je waarschijnlijk in een machtsstrijd (en in mijn geval zou dat betekenen betraande gezichten op de foto, dus dat wilde ik niet). Maar uiteindelijk wil ik dat eigenlijk nooit. Want een machtsstrijd kost vaak veel tijd en energie en leert je kind niets waardevols. Dus als het kan, vermijd dit dan. Uiteraard zonder overal aan toe te geven.

Gebruik de kracht van EN

“EN we hebben nu een afspraak met de fotograaf waarvoor we uit de auto gaan stappen”

Je hebt net de gevoelens van je kind bevestigd. Je bent alleen niet van plan nu jouw plannen te wijzigen. Zijn gevoelens mogen er zijn. EN jij wilt dat er gebeurd wat nodig is. Gebruik hiervoor het woord EN.

In de spreektaal wordt vaak het woord MAAR gebruikt.

“Je hebt totaal geen zin, dat snap ik. Natuurlijk ga jij veel liever voetballen met vrienden, MAAR we hebben nu een afspraak met de fotograaf waarvoor we uit de auto gaan stappen”

Het woord MAAR heeft alleen als nadeel dat het een ontkenning is van het eerste deel van de tekst.

Door MAAR te vervangen door EN doe je recht aan het eerste deel van de zin. In dit geval de gevoelens en wensen van je kind. Die mogen er zijn en zijn even belangrijk als jouw plannen.

“Je hebt totaal geen zin, dat snap ik. Natuurlijk ga jij veel liever voetballen met vrienden EN we hebben nu een afspraak met de fotograaf waarvoor we uit de auto gaan stappen”

In het begin klinkt dit wat vreemd. Maar na verloop van tijd zal je merken dat dit prima werkt.

Spreek vertrouwen uit

Geef nu je kind de regie door vertrouwen uit te spreken dat hij het juiste zal doen op een moment dat hij dat kan. Door alle grote gevoelens en emoties is het soms lastig om direct op jou te reageren, zo snel als jij dat graag zou willen. Er gebeurt dan zoveel, dat dit eerst even tot rust moet komen.

Benoem wat je verwacht en dat je dit verwacht op het moment dat je kind hier klaar voor is.

“Ik vertrouw erop dat jij uit de auto komt op het moment dat jij er klaar voor bent”.

Doe dit met liefdevolle ogen en een zachte stem. Hoeveel dit ook bij jou triggert, in die auto zit een kind wat worstelt. Met zichzelf en de situatie. Hij is niet tegen jou. Hij heeft je nodig. En doe je dit als “trucje” dan voelen ze dit feilloos aan en werkt het niet.

“Je hebt totaal geen zin, dat snap ik. Natuurlijk ga jij veel liever voetballen met vrienden EN we hebben nu een afspraak met de fotograaf waarvoor we uit de auto gaan stappen. Ik vertrouw erop dat jij uit de auto komt op het moment dat jij er klaar voor bent”.”

Geef het tijd

In het begin is dit misschien wel de moeilijkste. Vooral omdat ik direct denk aan alle sociale oordelen die er zijn. “Zij heeft haar kind niet onder controle”, hoor ik anderen dan denken. “Wat zullen ze wel van me denken” gaat er door mijn hoofd. Maar ook “wie denkt hij wel niet dat hij is, zo dwars te doen”. Dus de neiging om er alsnog hard in te gaan, moet ik echt wel onderdrukken.

Gelukkig duurde het deze keer niet zo lang. Dat kwam ook doordat dit al vaker voor was gekomen, meestal bij school.

Het helpt als je het voor het eerst doet op een moment dat je zelf tijd hebt. Als ik door moet naar mijn werk, dan voel ik die extra druk en is het nog veel moeilijker om het de tijd te geven die het nodig heeft. Dus plan die tijd, waar het kan.

Zelf vind ik het ook fijn om de sociale omgeving even in te seinen. Tegen de fotograaf zei ik “hij vindt het toch erg spannend en heeft even een momentje nodig voor zichzelf. Hij komt zo wel!” Of bij de juf “Hij heeft het even moeilijk, dus hij is iets later, maar hij komt zo wel.”

Gebruik weinig woorden

Wanneer je kind eenmaal besloten heeft uit de auto te komen, gebruik dan weinig woorden. Want met woorden geef je munitie. Een lach, een knipoog, een arm om de schouder, een “fijn dat je er bent” zijn op dat moment meer dan genoeg.

In de toekomst

Het succesmoment als anker

Wanneer een vergelijkbare situatie zich voordoet kan je teruggrijpen op deze keer. Het is dan ook heel belangrijk een succeservaring op te doen.

“Je hebt totaal geen zin, dat snap ik. Natuurlijk ga jij veel liever voetballen met vrienden EN we hebben nu een afspraak waarvoor we uit de auto gaan stappen. Ik vertrouw erop dat jij uit de auto komt op het moment dat jij er klaar voor bent. Net als die keer met de fotograaf.”

Lees verder: