Hoe je steeds weer in de dramadriehoek beland (en wat je eraan kunt doen)
Het begint met iets kleins: je dochter snauwt naar haar broer, jij zegt er wat van, hij barst in tranen uit en voor je het weet zit je midden in een hoog oplopende ruzie. Herkenbaar?
In veel gezinnen zie je dit soort conflicten telkens weer terugkomen. De vorm is misschien anders, maar de dynamiek is vaak dezelfde. Tijdens de Challenge Minder Ruzie staat één model hierin centraal: de Dramadriehoek. En als je deze herkent, kun je veel winnen aan rust, verbinding en effectiviteit in je opvoeding.
Wat is de dramadriehoek?
De Dramadriehoek beschrijft drie rollen die volwassenen en kinderen, vaak onbewust, aannemen tijdens een conflict:
- Slachtoffer: “Ik kan er niets aan doen”, “Ja maar…”
- Aanklager: “Dit is jouw schuld!”, “Waarom doe jij altijd…”
- Redder: “Laat mij het maar doen”, “Ik probeer alleen maar te helpen”
Het venijnige? Typisch gedrag passend bij de rollen valt niet altijd op en ze kunnen elkaar razendsnel afwisselen. Je kind die eerst slachtoffer lijkt, kan even later in de rol van de aanklager zitten of ineens jou in de redderrol trekken. Ben je gezegend met verbaal sterke hoogbegaafde kinderen? Dan heb je het soms niet eens in de gaten. En als jij probeert te helpen, is het ineens jouw schuld?!
Wat doet het met je gezin?
Zodra je je in deze driehoek bevindt, verschuift de aandacht van de werkelijke oplossing naar het behouden of versterken van een rol. Want je kind kan zich steeds verder ‘ingraven’ in zo’n rol. Zelfs zover dat het een nieuwe standaard wordt tijdens ruzies. Vaak ontstaat er een machtsstrijd en neemt niemand meer de verantwoordelijkheid om te werken naar een oplossing. De dynamiek binnen de dramadriehoek houdt hiermee zichzelf in stand.
Kinderen leren hierdoor niet hoe ze zelfstandig conflicten oplossen, want als ze in die rol zitten, zie jij niet hoe ze dit zelf op kunnen lossen. Dan vraag je er ook maar niet meer naar en ga je zelf in de rol van de ‘oplosser’, ook wel de redder. Ondertussen raak jij uitgeput van alle energie die verloren gaat aan het trekken, sussen of bestraffen. Terwijl je kinderen in de ‘ik weet het ook niet-modus’ kunnen blijven hangen. En steeds minder actief bijdragen aan het oplossen van de ruzie.
De eerste stap: herken de rollen
Oefen jezelf in het herkennen van de dramadriehoek. Niet alleen bij je kinderen, maar ook bij jezelf. Stel jezelf eens de volgende vragen tijdens een conflict:
- Ben ik aan het redden of ben ik echt aan het begeleiden?
- Ben ik aan het aanklagen of geef ik constructieve feedback?
- Voel ik me slachtoffer van het gedrag van mijn kind of kan ik mijn grenzen aangeven?
Het herkennen van de rollen haalt je direct uit de emotionele reactie stand en helpt je om bewustere keuzes te maken.
Ook kan het helpen om heel kritisch te kijken naar wie er aan het werken is in de richting van een oplossing. Is dat er geen of maar één (vaak jij), dan kan je er bijna wel vanuit gaan dat je in de dramadriehoek zit.
De volgende stap: eruit stappen
Uit de dramadriehoek stappen betekent dat je weer regie neemt over jezelf en over de sfeer thuis. In de Challenge Minder Ruzie bespreken we hoe je dit doet met concrete acties, zoals:
- Reageer positief: benoem wat je wel wilt zien in plaats van wat niet mag.
- Stel volwassen vragen: “Hoe gaan jullie dit samen oplossen?” in plaats van “Waarom doe je dat nou altijd?”
- Spreek aan op gedrag, niet op karakter: “Ik zie dat je hem duwde” i.p.v. “Jij bent altijd zo gemeen.”
- Geef kinderen verantwoordelijkheid: en vertrouwen om het zelf op te lossen. Ook, of misschien wel juist, als je het vertrouwen nog niet hebt. Als de situatie (fysiek) veilig is, geef ze dan maar eens die ruimte en kijk wat er gebeurd. Vaak hoor ik van ouders dat ze versteld staan van wat er dan ineens wel kan.
Zo voorkom je dat je steeds opnieuw in dezelfde dynamiek belandt.
En als de ruzie toch oplaait?
Natuurlijk lukt het niet altijd om conflicten te voorkomen. Daarom bespreken we ook de 3V’s: drie manieren waarop jij op ruzies kan reageren:
- Verdwijnen, je terugtrekken (fysiek of mentaal), ook wel ‘het publiek verwijderen’.
- Verdragen, de ruzie uitzitten zonder je te laten verleiden je ermee te bemoeien
- Verwijderen, alle ruziemakers op een gelijke manier naar een andere ruimte laten gaan om daar de ruzie voort te zetten (zodat jij er geen/minder last van hebt).
Benieuwd hoe dat werkt? Dan is mijn podcastaflevering over de Omgaan met de ruzies van je hoogbegaafde kinderen echt een aanrader. Daarin vertel ik uitgebreid hoe je tool toepast en hoe je kinderen (en jezelf!) kunt helpen om constructiever te reageren.
🎧 Luister hier: [Link naar je podcast]
Tot slot
De dramadriehoek herkennen is geen magische oplossing, maar het is wel een heel effectief begin. Je ziet ineens waar de angel zit in terugkerende conflicten en je krijgt handvatten om het patroon te doorbreken.
En het mooiste? Je kinderen leren gaandeweg dat ruzie erbij hoort, maar dat je er ook samen weer uit kunt komen. Doordat jij ze uitnodigt om verantwoordelijkheid te nemen. Zodat ze kunnen groeien en een waardevolle vaardigheid leren die ze de rest van hun leven meenemen.
Wil je dit soort tools vaker toepassen in je dagelijks leven?
Bekijk dan eens het programma Hoogbegaafd Opvoeden waarin we 1 op 1 (of 1 op 2 als je partner ook aansluit) samen werken aan waar jij thuis tegenaan loopt. Welke situaties zijn het lastigst? Wat kan je doen op de meest uitdagende momenten? Hoe kan je zorgen voor meer rust en gezelligheid thuis? Al die vragen behandelen we specifiek passen bij jou en je gezin. Zodat jij de tool krijgt om te zorgen dat je meer rust krijgt in huis, sterker en zelfverzekerder staat in jouw opvoeding, je meer het gevoel hebt dat jij de regie hebt en het veel gezelliger wordt bij jullie thuis.
Reacties